Trendanalyse

In 2019 zijn de aanvragen voor het Sociaal Vangnet gestegen. De verwachting op basis van ramingen uit de Minimascan is dat het aantal huishoudens dat een beroep doet op het Sociaal Vangnet blijft stijgen in 2020 en de jaren erna. Een van de redenen daarvoor is dat de armoede in Nederland een hardnekkig probleem is. Vooral de langdurige armoede is moeilijk op te lossen. Daarnaast is de verwachting dat als gevolg van de coronacrisis het aantal huishoudens met inkomen tot 120%  toeneemt en daarmee ook het beroep op de regelingen binnen het Sociaal Vangnet.
Er is echter sprake van grote onzekerheid over de daadwerkelijke toename, omdat in de ramingen nog geen rekening wordt gehouden met de gevolgen van de coronacrisis. Als de gevolgen van de coronacrisis beter in te schatten zijn, dan worden deze meegenomen in de Voorjaarsnota 2021.

In de Minimascan van Stimulansz, die gebaseerd is op ramingen van het CBS, is geprognosticeerd dat het aantal huishoudens met inkomen tot 120% in Apeldoorn toeneemt tot 9012 in 2020. Dit is een stijging van 1,3% ten opzichte van 2019. Landelijk  wordt rekening gehouden met een toename van circa 1% ten opzichte van 2019.  De invloed van de coronacrisis op de ontwikkeling van het aantal huishoudens met een inkomen tot 120% is hierin niet meegenomen en daardoor is sprake van een onderschatting van de aantallen. Omdat prognoses over een stijging op dit moment niet voor handen zijn, zijn deze niet verwerkt in de gegevens.

Het aantal personen met een bijstandsuitkering (aantal per 1.000 inwoners) ligt in Apeldoorn lager in vergelijking met het landelijk niveau en vergelijkbare gemeenten met een inwoneraantal tussen 100.000-300.000. In 2019 was op alle niveaus nog sprake van een daling. Voor 2020 en de jaren daarna verwachten we echter dat het beroep op de bijstand als gevolg van de corona crisis zal stijgen.

Apeldoorn heeft veel arbeidsplaatsen in verhouding tot vergelijkbare gemeenten en het Nederlandse gemiddelde. In de afgelopen jaren is de werkgelegenheid toegenomen van 92.000 banen in 2016 tot 100.860 banen in 2019.
In Apeldoorn is het verwachte banenverlies door de coronacrisis kleiner dan gemiddeld als gevolg van de gedifferentieerde werkgelegenheidsstructuur. Er werken minder mensen in sectoren die naar verwachting in 2020 sterk krimpen. Bovendien werken er relatief veel mensen in zorg en openbaar bestuur: sectoren die juist groeien. Toch is onze inschatting dat dit niet voldoende zal zijn om een toename van het aantal personen met een bijstandsuitkering tegen te gaan.

Deze indicator toont het percentage kinderen tot 18 jaar aan die in een gezin leven dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen. De grafiek laat wel een eenzijdig beeld zien, aangezien het hier alleen kinderen in een uitkeringsgezin betreffen. Armoede onder kinderen komt ook voor in gezinnen met een ander inkomen (hiertoe rekenen we kinderen in gezinnen met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum). Wij hebben de ambitie om het aantal kinderen in armoede te laten dalen.

In 2019 is de bijstandsafhankelijkheid t.o.v. 2018 gedaald tot 3.572 uitkeringen De bestandsdaling in Apeldoorn past in het landelijke beeld al was de bestandsdaling bij ons groter dan bij de een groep gemeenten waar wij ons mee vergelijken (referentiegemeenten). Het verhoudingsgetal waarmee dit tot uitdrukking komt kwam in 2019 uit op 0,992, waarbij een score lager dan 1 duidt op een snellere bestandsdaling in Apeldoorn. Voor de volgende jaren streven we ernaar om minimaal dezelfde ontwikkeling door te maken als de referentiegemeenten (verhoudingsgetal 1) of beter (verhoudingsgetal onder 1).

Gegevens  zijn beperkt beschikbaar voor de jaren 2017 en 2018 en deze zijn ook niet van recentere datum beschikbaar.
Deze indicator toont het aantal inwoners dat gebruik maakt van een re-integratievoorziening op basis van de Participatiewet. Een re-integratievoorziening is een voorzienig die door een gemeente wordt ingezet, nadat de gemeente heeft vastgesteld dat een inwoner een belemmering heeft die directe arbeidsinschakeling bemoeilijkt (er is een afstand tot de arbeidsmarkt). De voorziening is erop gericht de afstand tot de arbeidsmarkt van een inwoner te verkleinen, waarbij het doel op de lange termijn altijd arbeidsinschakeling is. Het is niet relevant of een voorziening door de gemeente zelf wordt uitgevoerd of dat deze door de gemeente wordt ingekocht. Er zijn diverse typen re-integratievoorzieningen: tijdelijke loonkostensubsidie, participatieplaats, loonkostensubsidie, (Participatiewet), beschut werk, begeleiding op werkkring/jobcoach, vervoersvoorziening (woon-werk), andere voorziening voor arbeidsbeperking en overige voorzieningen.

De arbeidsdeelname van de 15- tot 75-jarigen lag in Apeldoorn in 2019 op 68,6%, wat een forse toename is t.o.v. 2018 toen nog 67,4% van de beroepsbevolking in Apeldoorn werkzaam was. Apeldoorn bevindt zich daarmee in 2019 weer op hetzelfde niveau als het landelijke gemiddelde en de gemeenten tussen 100.000-300.000 inwoners.

In 2019 is het bijstandsvolume in Apeldoorn verder gedaald. Landelijk was dit ook de trend. In 2019 was de uitstroom minder hoog dan de uitstroom in 2018, daar staat tegenover dat de instroom verder bleef dalen. De daling van het bijstandsvolume in 2019 werd dus veroorzaakt door de daling van de instroom.
In het voorjaar van 2020 werden we geconfronteerd met de uitbraak van de Corona-virus en werden er ingrijpende maatregelen getroffen die zowel de economie als de werkgelegenheid hard raken. We zien het bijstandsbestand in de eerste zes maanden van 2020 fors oplopen. Uitgaande van de huidige inzichten en de prognoses over de heftige economische recessie, is de verwachting is dat deze trend de komende jaren zal doorzetten.

Het gaat bij deze indicator om: Personen van 16 t/m 22 jaar die als werkzoekende staan ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf en tegelijkertijd geen baan hebben als werknemer volgens de Polisadministratie van het UWV Werkbedrijf. Deze definitie is niet één op één vergelijkbaar met de definitie voor bijstandsontvangers.
Wij kunnen geen afdoende verklaring vinden waarom dit cijfer voor Apeldoorn sinds 2016 1% hoger zou kunnen liggen dan het landelijke gemiddelde. Lastig hierbij is ook dat de getoonde cijfers maar tot en met 2018 gaan en daarmee niet actueel zijn.

Binnen onze sluitende aanpak jongeren zijn we bezig meer gespecificeerde en actuelere data te verzamelen over de verschillende kwetsbare jongerendoelgroepen, inclusief werkloze jongeren en jongeren met een uitkering. Op basis daarvan maken we een betere analyse, waarmee onze sluitende aanpak nog doeltreffender zal zijn.